Πάρνηθα - Ενας Εθνικός Δρυμός στη πόρτα μας

Το βουνό

Ο ορεινός όγκος της Πάρνηθας είναι το ψηλότερο και μεγαλύτερο σε έκταση βουνό της Αττικής και αποτελεί φυσικό όριο με τη Βοιωτία. Βρίσκεται σε απόσταση 40χμ. περίπου βόρεια της Αθήνας, με υψόμετρο γύρω στα 1.450 μέτρα και έκταση περίπου 300.000 στρεμμάτων. Στο βουνό υπάρχουν δεκάδες μονοπάτια, πηγές, ξωκλήσια, φαράγγια, χείμαρροι και σπήλαια. Εντυπωσιακές είναι η χλωρίδα και η πανίδα του, και με λίγη τύχη θα συναντήσετε κάποιο ελάφι να διασχίζει το δάσος. Η Πάρνηθα αποτελεί μια εξαιρετική λύση για τους φυσιολάτρες, αφού απέχει μόλις 30χμ. από το κέντρο της Αθήνας. Η μεγάλη ποικιλία και η ομορφιά της Πάρνηθας δεν οφείλονται μόνο στις πολλές διαδρομές που μπορεί κανείς να ακολουθήσει, αλλά και στην εντυπωσιακή παρουσία άγριας ζωής. Μπορεί τα ελάφια να είναι το έμβλημα της Πάρνηθας, αλλά εκεί ζουν επίσης πολλά μικρά αρπακτικά πουλιά, καθώς και αλεπούδες και τσακάλια. Η Πάρνηθα στο μεγαλύτερο μέρος της ανήκει διοικητικά στο Δασαρχείο Πάρνηθας. Απαγορεύονται η κατασκήνωση σε οποιοδήποτε σημείο της, καθώς και το άναμμα φωτιάς, ειδικά το καλοκαίρι.

Πανίδα

Η πανίδα της περιοχής περιλαμβάνει πολλά είδη που προστατεύονται νομικά, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι είναι η μόνη περιοχή στη Ν. Ελλάδα όπου συναντάται το ελάφι Cervus elaphus στο καταφύγιο θηραμάτων, στο οποίο απαγορεύεται το κυνήγι καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου. Ο πυρήνας του Δρυμού και μια ευρύτερη περιοχή, που περιλαμβάνει τα δάση Λοιμικό, Σαλονίκι, Γκούρα, Τατόι, Βούντημα, Αυλώνα και μέρος του Δάσους της Φυλής, αποτελούν το μόνιμο καταφύγιο θηραμάτων με συνολική έκταση 120.000 στρεμμάτων. Επίσης, στον πυρήνα του Δρυμού, σε μια έκταση 1.200μ., λειτουργεί εκτροφείο θηραμάτων (ελαφιών, ζαρκαδιών, αγριοκάτσικων), με σκοπό τον εμπλουτισμό των περιοχών, στις οποίες εξαπλώνονται με φυσικό τρόπο.
Στην πλούσια πανίδα της περιοχής περιλαμβάνονται 29 είδη θηλαστικών, όπως ελάφια, λαγοί (Lepus europaeus), αλεπούδες (Vulpes vulpes), ασβοί (Meles meles), κουνάβια (Mortes foina), τσακάλια (Canis aureus), σκίουροι (Sciurus vulgaris), σκαντζόχοιροι (Erinaceus concolor) κ.ά.
Η περιοχή έχει χαρακτηριστεί Σημαντική για τα Πουλιά. Εκεί έχουν παρατηρηθεί περίπου 120 είδη πτηνών, ενδημικών της Ελλάδας και αποδημητικών, όπως το όρνιο (Gyps fulvus), o φιδαετός (Circaetus gallicus), ο χρυσαετός (Aquila chrysaetos), ο πετρίτης (Falco peregrinus), ο μπούφος (Bubo bubo) και ο μουστακοτσιροβάκος (Sylvia rueppelli).
Η γειτνίαση της Πάρνηθας με την Αθήνα, σε συνδυασμό με τη μεγάλη αισθητική και οικολογική αξία της, συνηγορεί στη σπουδαιότητα της περιοχής.

Χλωρίδα

Η χλωρίδα της Πάρνηθας είναι από τις πλουσιότερες στην Ελλάδα, καθώς έχουν καταγραφεί 818 είδη φυτών, ορισμένα απο τα οποία είναι ενδημικά ή απειλούμενα με εξαφάνιση, με σπανιότερα είδη τον κόκκινο κρίνο, τέσσερα είδη τουλίπας και η άσπρη πεόνια.
Οι χαμηλότερες περιοχές του βουνού, σε υψόμετρο μικρότερο των 800μ., αποτελούν τη ζώνη της χαλέπιου πεύκης-Pinus halepensis και των αείφυλλων σκληρόφυλλων θάμνων, που είναι χαρακτηριστικοί της τυπικής μεσογειακής βλάστησης (πουρνάρι-Querqus coccifera, χνουδοβελανιδιά-Querqus pubescense, αριές-Querqus ilex, φιλλύκια-Phillyrea latifolia, κουμαριές-Arbutus unedo, σπάρτα-Spartium junceum, γκορτσιές-Pyrus spinosa κ.ά.). Σε υγρότερες και γονιμότερες θέσεις βρίσκουμε πλατάνια-Platanus orientalis, σχίνους-Pistacia lentiscus, φράξους-Fraxinus ornus, μυρτιές-Myrtus communis, κουτσουπιές-Cercis siliquastrum, δάφνες-Laurus nobilis, πικροδάφνες-Nerium oleander και μεγάλο αριθμό φρυγάνων και ποωδών φυτών και λουλουδιών. Σε υψόμετρο πάνω από 800μ. αναπτύσεται η ζώνη της κεφαλληνιακής ελάτης με δάση Abies cephalonica, το μοναδικό δάσος του συγκεκριμένου είδους στην Αττική που σχηματίζει πυκνές συστάδες και περιλαμβάνεται στον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού. Μαζί με την ελάτη απαντώνται και πάλι πουρνάρια, αριές, φυλλίκια, κουμαριές και κέδροι-Juniperus oxycedrus, ενώ στα υγρότερα εδάφη οστρυές-Osrtya carpinifolia, πλατάνια, λεύκες-Populus alba κ.ά. Τα τελευταία τριάντα χρόνια, έχουν φυτευτεί στην περιοχή της ελάτης αρκετά δένδρα μαύρης πεύκης-Pinus nigra, ακακίας και λίγα άτομα κέδρου του Λιβάνου και φλαμουριάς-Tilia sp.
Το ελατοδάσος σήμερα βρίσκεται σε φάση ανάκαμψης από τα προβλήματα που δημιούργηθηκαν από την υπερβόσκηση, την ανεξέλεγκτη και παράνομη υλοτομία, φαινόμενα που παρατηρήθηκαν έντονα πριν από την ίδρυση του δρυμού το 1961.

Κλίμα

Το καλοκαίρι στην περιοχή της Πάρνηθας, και κυρίως στο ελατόδασος, το κλίμα είναι σημαντικά δροσερότερο από το κλίμα της υπόλοιπης Αττικής, με θερμοκρασία χαμηλότερη κατά επτά βαθμούς Κελσίου.
Το χειμώνα το βουνό προσφέρει ευκαιρίες για χιονοπόλεμο και χιονοδρομίες. Οι επισκέπτες που δεν έχουν γνώση του χώρου, πρέπει να γνωρίζουν ότι η πορεία στα χιόνια είναι εξαιρετικά επικίνδυνη, και πολύ εύκολα χάνει κανείς τον προσανατολισμό του τις ημέρες με ομίχλη (που είναι πολύ συχνές το χειμώνα).

Πίνακας μετεωρολογικών μετρήσεων Σε υψόμετρο 1.000μ.

Μετρήσεις Ημέρες Βροχής (ετησίως) 70
Σχετική Υγρασία 77%
Mέσο Υψος Βροχής 822 χιλιοστά
Ημέρες Χιονόπτωσης (ετησίως)33
Ετήσιο Υψος Χιονιού 120 εκατοστά
Ετήσια Μέση Θερμοκρασία 11 βαθμοί Kελσίου
Μέση Μέγιστη Θερμοκρασία 16 βαθμοί Kελσίου
Μέση Ελάχιστη Θερμοκρασία 6 βαθμοί Kελσίου