ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ - Στο φως η δολοφονική μανία της χούντας τη 17η Νοέμβρη

Οσο βρίσκονται σε εξέλιξη ανατρεπτικές πράξεις, το καθεστώς τις αντιμετωπίζει με χαρακτηριστική σκληρότητα. Οταν η ηρεμία αποκατασταθεί και η ζωντανή μνήμη αρχίσει να αδυνατίζει εξαιτίας του χρόνου, τότε η τακτική αλλάζει. Τώρα θέλουν να μετατρέψουν την εξέγερση σε άβλαβη εικόνα, που τιμάται κατά τρόπο επίσημο, μεγαλοπρεπή και νόμιμο. Το ίδιο γίνεται και με την εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Μάλιστα, ακόμα και τα πρώτα χρόνια μετά την πολιτική αλλαγή του 1974 επιβίωσε μια μάταιη προσπάθεια να κουκουλωθεί η δολοφονική αγριότητα που εκδηλώθηκε τη νύχτα της 16 προς 17 Νοεμβρίου 1973, ενάντια σε άοπλους νέους ανθρώπους.

Το μίσος και η ωμή βία ενάντιά τους είναι διάχυτα ακόμα και στις υπηρεσιακές εκθέσεις και αναφορές για τα γεγονότα που συντάχτηκαν από τα όργανα της χούντας εκείνη την εποχή. Μια σειρά από τέτοια έγγραφα, που προέρχονται από τον απόρρητο φάκελο της χουντικής Ασφάλειας, δημοσιεύει σήμερα το «Εθνος» με ευκαιρία την 36η επέτειο της εξέγερσης του Νοέμβρη.

Στα έγγραφα αυτά, συνταγμένα σε μία αστυνομική, σχεδόν κωμική, καθαρεύουσα:

Καταγράφονται 15 νεκροί και αναφέρεται η αιτία θανάτου.

Απαριθμούνται 425 τραυματίες, με ονοματεπώνυμα, διευθύνσεις κατοικίας, νοσηλευτική μονάδα όπου νοσηλεύθηκαν και ιατρική διάγνωση.

Επισυνάπτονται καταστάσεις συλληφθέντων που «φιλοξενήθηκαν» στις Στρατιωτικές Φυλακές Μπογιατίου, στις Σχολές Αστυνομίας και Χωροφυλακής, στα δύο στρατόπεδα του Χαϊδαρίου (ΚΕΒΟΠ, ΚΕΔ).

Μεταξύ των εγγράφων ξεχωρίζει και ένα, που με τον στεγνό υπηρεσιακό τρόπο περιγράφει όσα διαδραματίστηκαν εκείνο το βράδυ στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγλαϊα Κυριακού». Γιατί τα όργανα της φασιστικής χούντας έβαλαν «κατά βούλησιν», ακόμα και εναντίον παιδιών.

ΕΑΤ - ΕΣΑ
Ερευνά τον «έρανο»

Η λαϊκή συμπαράσταση στην κινητοποίηση των «ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών, των αγωνιζόμενων ελεύθερων Ελλήνων» ήταν αληθινά μεγάλη. Εκφράστηκε και με οικονομική ενίσχυση. Η Ασφάλεια βρήκε τα χρήματα του «παράνομου εράνου» και το ΕΑΤ/ΕΣΑ ασχολήθηκε «προανακριτικώς με την υπόθεσιν».

Στις 14 Δεκεμβρίου 1973 ο διοικητής της Υποδιεύθυνσης Γενικής Ασφαλείας Αθηνών ενημερώνει τους προϊσταμένους του: «Το ως είρηται χρηματικόν ποσόν των είκοσι επτά χιλιάδων (27.000) δραχμών, αποτελεί προϊόν παράνομου εράνου, διενεργηθέντος μεταξύ των διαδηλωτών του Ε. Μ. Πολυτεχνείου. »Τούτο κατασχεθέν, κατετέθη εις το Ταμείον Παρακαταθηκών και Δανείων. »Η σχετική έκθεσις κατασχέσεως διεβιβάσθη εις ΕΑΤ/ΕΣΑ, το οποίον ασχολείται προανακριτικώς με την όλην υπόθεσιν. »Προσηρτημένως αποστέλλομεν το υπ αριθ. 337777 από 13-12-1973 γραμμάτιον συστάσεως παρακαταθήκης του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων».

Ασφάλεια
Σαφάρι για τους τραυματίες

Τα πρωτοπαλίκαρα της χούντας πυροβολούσαν κατά βούληση. Εκατοντάδες άνθρωποι γλίτωσαν τον θάνατο ως εκ θαύματος εκείνες τις τρομερές μέρες που ίσχυε το «αποφασίζομεν και διατάσσομεν» του Ζαγοριανάκου.

Η Υπηρεσία Πληροφοριών της Ασφάλειας πήρε στη σειρά νοσοκομεία και κλινικές ζητώντας πληροφορίες για προστρέξαντες τραυματίες. Οι αναφορές τους προς τις προϊστάμενες Αρχές είναι χαρακτηριστικές:

Στο Θεραπευτήριο Κυψέλης, επί της οδού Ιωάννου Δροσοπούλου, βρίσκουν τη 17χρονη μαθήτρια Βασιλική Ζωίδου. «Ετραυματίσθη την 16-17/11-1973 διά πυροβόλου όπλου, φέρων (sic) συντριπτικών επιπλεγμένον κάταγμα Α και Β δακτύλων αριστερού άκρου ποδός».

Στον «Ερυθρό Σταυρό» παρέμεινε προς νοσηλεία η Βασιλική Ιωάννου, σύζυγος Νικολάου, το γένος Συτζουκάκη. «Ετραυματίσθη εντός του γραφείου της εργασίας της Β όροφος Πλατ. Συντάγματος, φέρων (sic) διαμπερές τραύμα αριστερού καρπού συντριπτικόν κάταγμα προ του μετακαρπίου αριστερού δείκτου και μέσου δακτύλου».

Εκεί που δεν πλησίαζε κανείς ήταν, φυσικά, τα στρατιωτικά νοσοκομεία: «Εις το Ναυτικόν Νοσοκομείον ουδείς εισήχθη και ουδείς έτυχεν περιθάλψεως εις το Εξωτερικόν Ιατρείον. Εις ΝΙΜΤΣ ομοίως ως ανωτέρω».

Νοσοκομείο «Αγλαϊα Κυριακού»
Φρίκη με πυροβολημένο 5χρονο

Τραυματισμένα από σφαίρες μεταφέρθηκαν πέντε παιδιά στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγλαϊα Κυριακού» εκείνη τη νύχτα. Ηταν ηλικίας 5 έως 13 ετών. Για το μικρότερο, το 5χρονο, απλώς διαπιστώθηκε ο θάνατός του.

Το έγγραφο, που αναφέρεται στα συμβάντα του Νοσοκομείου Παίδων, έχει συνταχθεί στις 24 Νοεμβρίου στο ίδιο το νοσοκομείο. Δεν είναι της Ασφάλειας. Πρόκειται για κατάσταση που ζητήθηκε από τον ιατροδικαστή Σταμούλη.

Δεύτερο στη σειρά των εξετασθέντων στα εξωτερικά ιατρεία του Νοσοκομείου αναφέρεται το νήπιο που έχασε τη ζωή του:

«Θεοδώρας Δημήτριος του Θεοφάνους ηλικίας 5 ετών: Συντριπτικόν κάταγμα ινιοβρεγματικής χώρας μετά πολτοποιήσεως και εξόδου εγκεφαλικής ουσίας. Προσεκομίσθη νεκρόν».

Η αναγραφή του επωνύμου του θύματος ως «Θεοδώρας» είναι λάθος στη δακτυλογράφηση. Το πραγματικό είναι «Θεοδώρου». Ετσι αναγράφεται στις εκθέσεις της Ασφάλειας για τους νεκρούς του Πολυτεχνείου. Εκεί μαθαίνει κανείς δυο - τρία ακόμα στοιχεία:

«Εβλήθη από πυροβόλον όπλον εις την συνοικίαν Ζωγράφου και επί της οδού Ανακρέοντος αριθ. 2. Διεκομίσθη νεκρό εις το Νοσοκομείο Παίδων. Το πτώμα παρελήφθη υπό του πατρός του την 9ην ώραν της σήμερον 18-11-1973 και τας πρωινάς ώρας της αύριον θα ενταφιασθεί εις το Νεκροταφείον Ζωγράφου. Εις το Νεκροτομείον διεκομίσθη την 15.00 ώραν της 17-11-1973».

Τα παιδιά όλα έφεραν τραύματα από πυροβόλα όπλα. Ελαφρύτερα τραυματισμένος ήταν ο 13χρονος Νικόλαος Λάμπρου του Νικολάου: «Τρία τραύματα οπισθίας επιφανείας αριστερού μηρού και κνήμης. Του εγένετο συρραφή, οδηγίαι».

Τα παιδιά που εισαχθήκανε για νοσηλεία ήταν τρία:

Νικόλαος Κατρατζής του Ιωάννου, ηλικίας 11 ετών. «Διαμπερές τραύμα δεξιού μηρού. Εισήχθη εις Ορθοπεδικήν Κλινικήν».

Κωνσταντίνος Κατρατζής του Ιωάννου, ηλικίας 8 ετών. Διαμπερές τραύμα αριστερού μηρού. Εισήχθη εις Ορθοπεδικήν Κλινικήν».

Γεώργιος Αργίτης του Δημητρίου, ηλικίας 12 ετών. «Διαμπερές τραύμα δεξιού άνω άκρου. Εισήχθη εις την Ορθοπεδικήν Κλινικήν. Διεκομίσθη εξ Ιπποκρατείου Νοσοκομείου».

Σε τέσσερις σελίδες
Η λίστα των νεκρών από την Αστυνομία

Ο απόρρητος κατάλογος των νεκρών του Πολυτεχνείου, που συντάχτηκε από το Γραφείο Εθνικής Ασφαλείας της Αστυνομικής Διεύθυνσης Αθηνών, έχει ημερομηνία 21 Νοεμβρίου 1973, δηλαδή μόλις τέσσερις ημέρες. Υπογράφεται από τον τότε διευθυντή της Αστυνομίας Λουκά Χριστολουκά.

Στις τέσσερις δακτυλογραφημένες σελίδες του καταλόγου απαριθμούνται 12 νεκροί. Αλλοι τρεις έχουν προστεθεί με στυλό. Αυτοί πέθαναν συνεπεία των τραυμάτων τους μια - δυο μέρες αργότερα σε νοσοκομεία. Δηλαδή στο συγκεκριμένο κείμενο γίνεται λόγος συνολικά για 15 νεκρούς. Αναφέρονται τα στοιχεία του φονευθέντος και η αιτία θανάτου. Πληροφορίες δίνονται, επίσης, για τον τόπο και τη μέρα της κηδείας, θέμα για το οποίο έχει επιληφθεί η κατά περίπτωση Αστυνομική Αρχή. Οι αναφερόμενοι στο έγγραφο νεκροί είναι:

Καραμάνης Μάρκος του Δημητρίου και της Αικατερίνης, ετών 23. Τραυματίστηκε θανάσιμα στο δώμα πολυκατοικίας της πλατείας Αιγύπτου. Στην περιοχή της ίδιας πλατείας, που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το Πολυτεχνείο, έπεσαν νεκροί και δύο ξένοι υπήκοοι, χτυπημένοι από «πυροβόλον όπλον». Ολοι από τον ίδιο λόγο έχασαν τη ζωή τους.

Θεοδώρου Δημήτριος του Θεοφάνους, ετών 5.

Σαμούρης Γεώργιος του Ανδρέου, ετών 23. «Ευρέθη νεκρός εις την διασταύρωσιν των οδών Καλλιδρομίου και Ζωσιμαδών βληθείς υπό πυροβόλου όπλου».

Σπαρτίδης Αλέξανδρος του Ευστρατίου - Αθου, μαθητής. «Ο θάνατός του προήλθεν εκ βλήματος πυροβόλου όπλου εις την κοιλιακήν χώραν».

Φαμέλος Βασίλειος του Παναγιώτου, ετών 26. «Ετραυματίσθη θανασίμως, προφανώς, έξωθι Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως και ο θάνατός του προήλθεν από πυροβόλον όπλον».

Κομνηνός Διομήδης του Ιωάννου, ετών 17, μαθητής. «Ευρέθη νεκρός έξωθι του Πολυτεχνείου. Ούτος εβλήθη την 22.15 ώραν της 16-11-1973. Εβλήθη υπό πυροβόλου όπλου».

Μπεκιάρη Βασιλική του Φωτίου, ετών 17. «Εβλήθη εις την ταράτσαν της οικίας της εξ αδεσπότου βλήματος, ευρεθέντος εις την κεφαλήν της».

Γεριτσίδης Γεώργιος του Αλεξάνδρου. «Εβλήθη εξ αδεσπότου βλήματος όπλου, ενώ εκάθητο εντός του αυτοκινήτου του, εσταθμευμένου εις περιφέρειαν Ν. Λιοσίων. Το βλήμα ετρύπησεν τον ουρανόν του αυτοκινήτου και εν συνεχεία ενεσφηνώθη εις την δεξιάν οπισθίαν βρεγματικήν χώραν».

Μυρογιάννης Μιχαήλ του Δημητρίου ετών 20. «Εβλήθη υπό πυροβόλου όπλου εις την οδόν Καρνεάδου».

Μαρκουλής Νικόλαος του Πέτρου, ετών 24. «Η σύζυγός του τυγχάνει έγκυος πέντε μηνών. Διαμπερές τραύμα κοιλίας διά πυροβόλου όπλου. Τρώσις ήπατος - δεξιάς κωλικής καμπής - κάτω κοίλης φλεβός δεξιού νεφρού».

Καραγιώργης Στυλιανός του Αγαμέμνονος. «Εβλήθη υπό άρματος στην πλατείαν Αμερικής».

Παντελεάκης Κυριάκος του Δημητρίου, ετών 43, δικηγόρος. Κουμπός Ανδρέας του Γεωργίου, ετών 63. Και οι δύο τραυματίστηκαν θανάσιμα κατά τα επεισόδια και εξέπνευσαν σε νοσοκομεία, όπου μεταφέρθηκαν.

Φυλακές
Ο κατάλογος των «φιλοξενουμένων»

Μέσα στον φάκελο της Ασφάλειας για το Πολυτεχνείο υπάρχουν ονομαστικές καταστάσεις και με τους συλληφθέντες στα γεγονότα. Εχουν συνταχθεί κατά τόπο κράτησης: ποιοι είναι κλεισμένοι στις Σχολές Αστυνομίας και Χωροφυλακής, ποιοι στις Στρατιωτικές Φυλακές Μπογιατίου και ποιοι στα Στρατόπεδα του Χαϊδαρίου.

Στο Μπογιάτι έχουν οδηγηθεί μερικοί από το «βαρύ πυροβολικό» της Αριστεράς κάθε απόχρωσης. Στον κατάλογο βρίσκει κανείς ανακατεμένους τον Μήτσο Παρτσαλίδη του ΚΚΕ Εσωτερικού , τον Θόδωρο Κατριβάνο της ΕΔΑ, τον Γιάννη Χοτζέα της μαοϊκής «Αναγέννησης», τον Γιώργη Τρικαλινό και τον Θανάση Παπαρήγα του ΚΚΕ. Ο τελευταίος είναι ο εκλιπών σύζυγος της γραμματέως του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Μεταξύ των κρατουμένων συγκαταλέγεται και ο μετέπειτα πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ και του ΕΔΟΕΑΠ Νίκος Κιάος.

Ο πλήρης κατάλογος των 35 κρατουμένων στο Μπογιάτι είναι ο εξής:

Δ. Παρτσαλίδης, Ν. Κιάος, Π. Δρακοπούλου, Ι. Παπαγιαννέας, Ι. Πετρόπουλος, Γ. Στεργίου, Στ. Παπαγιάννης, Β. Τσιγκούνης, Ρ. Χοτζέα, Π. Κυριαζής, Δ. Κρεμύδας, Ι. Πλαπούτας, Α. Δάμπασης, Ι. Χοτζέας, Ευ. Μίχας, Γρ. Ψαλτάκος, Γ. Τρικαλινός, Δ. Γκούθας, Γ. Νικιλάου, Δ. Παπανικολάου, Α. Κορακάκης, Ι. Παπακωνσταντίνου, Κ. Παναγιωτόπουλος, Δ. Φωλόπουλος, Κ. Σεφέρης, Ν. Πανταζίδης, Κ. Δαβανέλος, Θ. Κατριβάνος, Θ. Θωμαδάκης, Α. Παπαρήγας, Γ. Σπυράτος, Α. Τσιώκος, Ζ. Ζορζοβίλης, Θ. Ραψανιώτης, Α. Γρεβιάς.

Σε άλλους καταλόγους συλληφθέντων θα βρει κανείς ονόματα κρατουμένων όπως ο Κώστας Λαλιώτης, ο Κώστας Καζάκος, η Τζένη Καρέζη. Ο Νίκος Βερνίκος, ο Νίκος Δρόσος, ο Αντώνης Λιωναράκης.

ΘΟΔΩΡΗΣ ΡΟΥΜΠΑΝΗΣ - ΕΘΝΟΣONLINE