Ένας τηλεφωνικός κατάλογος της Κωνσταντινούπολης του 1955 αποτελεί το “κλειδί” για την έναρξη της εκστρατείας διεκδικήσεων ακινήτων των Ελλήνων της Πόλης.
Ήδη τα στοιχεία του καταλόγου αυτού σταχυολογούνται, προκειμένου να εντοπιστούν ελληνικά ακίνητα που κατασχέθηκαν και πουλήθηκαν από το τουρκικό κράτος.
Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την υπόθεση Φωκά, με την οποία δικαίωσε δύο αδέρφια στη διεκδίκηση της περιουσίας της αδερφής τους, αξίας 12 εκατομμυρίων ευρώ, άνοιξε το δρόμο για να κινηθούν παρόμοιες διαδικασίες για διεκδικήσεις Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης που έχασαν τις περιουσίες τους και οι οποίες υπολογίζονται σε συνολικά 12.000 ακίνητα. “Δεχόμαστε τηλεφωνήματα απ’ όλον τον κόσμο. Το ενδιαφέρον είναι μεγάλο, αλλά η δουλειά έχει πολύ δρόμο”, υποστήριξε μιλώντας στη “ΜτΚ” ο συνήγορος των αδελφών Φωκά Δημήτρης Γκελντής, ο οποίος επί οκτώ χρόνια εξάντλησε όλες τις δικαστικές διαδικασίες στα τουρκικά και ευρωπαϊκά δικαστήρια, μέχρι τη δικαίωση των δύο αδερφών.
Ο κ. Γκελντής πριν λίγες ημέρες επέστρεψε από την Κωνσταντινούπολη, κρατώντας τον συγκεκριμένο τηλεφωνικό κατάλογο στα χέρια του. “Είναι μια καλή αρχή”, είπε υπογραμμίζοντας πως στον κατάλογο αυτόν υπάρχουν 300.000 ελληνικά ονόματα και οι δρόμοι όπου έμεναν την περίοδο εκείνη, πριν τα Σεπτεμβριανά του 1955 και το πογκρόμ εναντίον των Ελλήνων της Πόλης. “Ένα πρόβλημα είναι πως οι περισσότεροι δρόμοι έχουν αλλάξει ονομασίες, ωστόσο θα το ξεπεράσουμε με τις μαρτυρίες που υπάρχουν για τα παλιά ονόματά τους”, επισήμανε.
Ο κ. Γκελντής στην επίσκεψή του στην Κωνσταντινούπολη συναντήθηκε με τον οικουμενικό πατριάρχη, με τον οποίο συζήτησε το θέμα, αλλά και με τον έλληνα πρέσβη. Παράλληλα είχε επαφές με τον τούρκο συνάδελφό του Οκάν Χεμσινλίογλου, με τον οποίο συνεργάστηκαν για τη θετική έκβαση της υπόθεσης Φωκά. “Το πρόβλημα είναι πως οι τουρκικές υπηρεσίες απαγορεύουν ακόμη και σε Τούρκους να κάνουν έρευνες σε κτηματολόγια και υποθηκοφυλακεία όταν αφορούν τις ελληνικές περιουσίες”, τόνισε.
ΣΕ ΤΡΕΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ
Η έρευνα που ξεκίνησε αφορά τα 12.000 ακίνητα που αποτελούν τις περιουσίες των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, οι οποίες χάθηκαν μετά το 1955. Η πρώτη κατεύθυνση αφορά τα ακίνητα που παραμένουν ως έχουν και είναι εγκαταλειμμένα χωρίς να έχουν αξιοποιηθεί, ακολουθούν τα ακίνητα που έχουν πουληθεί σε τρίτους και αυτά που αξιοποιήθηκαν από το τουρκικό κράτος, το οποίο τα διατηρεί στην ιδιοκτησία του.
Στην πρώτη κατηγορία εκτιμάται πως στην Κωνσταντινούπολη εξακολουθούν να ρημάζουν περίπου 1.000 ακίνητα που ανήκαν σε Έλληνες. “Πρέπει να αρχίσουμε απ’ αυτά, να δούμε σε ποιους ανήκουν και αν οι ιδιοκτήτες τους είναι κάποιοι απ’ αυτούς που έχουν επικοινωνήσει ήδη μαζί μας”, σημείωσε ο κ. Γκελντής. “Το ζήτημα όμως είναι να συμβάλει σ’ αυτό το έργο η ελληνική πολιτεία. Τα ακίνητα αυτά είναι ετοιμόρροπα και ακόμη και αν ζουν οι ιδιοκτήτες τους και θέλουν να τα διατηρήσουν, πού θα βρουν τόσα χρήματα;”, συμπλήρωσε.
Στη δεύτερη κατηγορία ο σχεδιασμός είναι να διεκδικηθούν αποζημιώσεις από το τουρκικό κράτος, που έχει πουλήσει τα ακίνητα σε τρίτους, καθώς η ανάκτησή τους από τους έλληνες ιδιοκτήτες θεωρείται αδύνατη. Η ανάκτηση όμως εκτιμάται πως είναι εφικτή για τα ακίνητα που διατηρεί το τουρκικό κράτος και χρησιμοποιεί για διάφορες δραστηριότητες. Σύμφωνα με τις πρόχειρες καταγραφές ο αριθμός αυτών των ακινήτων είναι μεγάλος.
Παράλληλη εργασία συγκέντρωσης ενδιαφερομένων έχουν ξεκινήσει και οι εν Ελλάδι σύλλογοι Κωνσταντινουπολιτών, ειδικά μετά την έκδοση της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Ήδη έχουν εντοπιστεί μέλη τους που έχασαν τις περιουσίες τους και σύντομα αναμένεται να ξεκινήσουν οι επίσημες διαδικασίες διεκδικήσεων.
Η υπόθεση Φωκά-Πιστικά
Η διεκδίκηση της περιουσίας της Πολυξένης Φωκά-Πιστικά από το τουρκικό κράτος ξεκίνησε μετά τον θάνατό της, τον Απρίλιο του 2000, από τους δύο αδελφούς της, που ζουν στην Ελλάδα και οι οποίοι έμειναν μοναδικοί της κληρονόμοι. Η γυναίκα βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη σε παιδική ηλικία, όταν υιοθετήθηκε από το ζεύγος Πιστικά. Μετά τον θάνατο των θετών της γονιών στην Πόλη κληρονόμησε την κινητή και ακίνητη περιουσία τους. Η ίδια επικοινώνησε πρώτη φορά με τον έναν αδελφό της όταν βρέθηκε στο ελληνικό γηροκομείο του Πέραν και ζήτησε βοήθεια. Μέχρι την ώρα που ζούσαν οι θετοί της γονείς δεν απαντούσε στις επιστολές των αδελφών της, επειδή της το απαγόρευαν.
Τα τουρκικά δικαστήρια κάνοντας χρήση μυστικών διαταγμάτων του 1964, τα οποία ανέφεραν πως “η αρχή της αμοιβαιότητας δεν εφαρμόζεται με την Ελλάδα”, απέρριψαν τις αιτήσεις των δύο αδελφών, παρότι προηγουμένως τους απέδωσαν την κινητή περιουσία της αδελφής τους. Οι αδελφοί Φωκά προσέφυγαν το 2002 στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο τον Σεπτέμβριο με απόφασή του απέρριψε τους ισχυρισμούς του τουρκικού κράτους και δέχθηκε ότι η δήμευση της περιουσίας αποτελεί παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η απόφαση ελήφθη ομόφωνα με τις ψήφους και των επτά δικαστών της σύνθεσης, μεταξύ των οποίων και μία Τουρκάλα.
Στην προσφυγή τους οι αδελφοί Φωκά διεκδικούν ποσό που φτάνει τα 19,1 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία αποτελούν την αξία της ακίνητης περιουσίας, τα διαφυγόντα κέρδη των προηγούμενων χρόνων και την ηθική βλάβη τους. Με την απόφασή του το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καλεί το τουρκικό δημόσιο να τακτοποιήσει οικονομικά την υπόθεση μέσα σε διάστημα έξι μηνών. Σε διαφορετική περίπτωση θα κληθεί να ορίσει το ίδιο το δικαστήριο αποζημίωση που αναλογεί για τους κληρονόμους.
